Proces krzepnięcia krwi

Odpowiedzi opracowane na podstawie wywiadu z dr n. med. Beatą Baran z Zakładu Hemostazy i Chorób metabolicznych Instytutu Hematologii i Transfuzjologii

 

Jaki jest cel procesu krzepnięcia krwi?

Proces krzepnięcia jest jednym z elementów większego procesu jakim jest hemostaza. Hemostaza ma za zadanie utrzymać krew w naczyniu krwionośnym. Krew jest cennym preparatem, dzięki niej wszystkie nasze komórki są odżywione i dotlenione. Proces krzepnięcia ma za zadanie utrzymać krew w naczyniu krwionośnym i spowodować abyśmy nie tracili krwi np. w momencie skaleczenia (uszkodzenia naczynia krwionośnego).

Co decyduje o prawidłowym przebiegu procesu krzepnięcia krwi?

Na proces krzepnięcia krwi składają się 3 podstawowe elementy – właściwie zbudowane naczynie krwionośne, płytki krwi, które w momencie uszkodzenia naczynia jako pierwsze znajdują się na drodze wypływu krwi, tworząc tzw. pierwotny czop płytkowy oraz osoczowe czynniki krzepnięcia, z których w reakcji kaskadowego krzepnięcia powstaje fibryna, stabilizująca powstały skrzep.

Co dzieje się w naszym organizmie w momencie skaleczenia?

W pierwszym odruchu (na skutek stresu wywołanego skaleczeniem) dochodzi do obkurczenia naczynia. Dzięki temu otwór, którym mogłaby się wydostawać krew staje się mniejszy. Drugim elementem są płytki krwi. Tworzą one pierwotny czop płytkowy – przylegają do uszkodzonego naczynia krwionośnego, zmieniają swoją konformację i tworzą W pewnym sensie) korek, dzięki któremu krew nie wypływa. Sam korek nie jest jednak stabilny, to rodzaj pierwszej pomocy w blokowaniu wypływu krwi. I tu z pomocą przychodzi osoczowe krzepnięcie krwi, czyli czynniki krzepnięcia, a jest ich w naszym osoczu kilkanaście. Biorą one udział w procesie kaskadowego krzepnięcia krwi, tworząc z płynnych białek fibrynę. Fibryna oplata powstały z płytek krwi, czop płytkowy i dzięki temu powstaje stabilne zabezpieczenie przed utratą krwi.

Jak wygląda proces krzepnięcia w hemofilii?

W hemofilii brakuje jednego z czynników krzepnięcia. Krzepnięcie krwi przebiega w sposób tzw. kaskadowy. Jeżeli brakuje jednego z elementów, nie dojdzie do tego końcowego efektu, czyli powstania fibryny.

U chorych na hemofilię pierwszy etap krzepnięcia – powstanie czopu płytkowego, działa zupełnie dobrze. Zdarza się, że chory na hemofilię na przykład w trakcie wizyty u stomatologa po usunięciu zęba nie krwawi od razu. Dopiero po wyjściu pacjenta z gabinetu, po 10-15 minutach, zaczyna się krwawienie i rana nie goi się. Dlaczego? U pacjenta z hemofilią powstaje czop płytkowy, ta podstawowa blokada, za sprawą której pacjent nie krwawi w pierwszym momencie. Jednak brakuje zabezpieczenia dodatkowego w postaci sieci fibrynowej, stąd pacjent zaczyna krwawić z opóźnieniem.

Jak długo krzepnie krew u zdrowego człowieka?

Proces krzepnięcia trwa kilka do 10 minut. Kiedyś w laboratorium były wykonywane badania nazywane „czasem krzepnięcia”. Polegało ono na sprawdzeniu tego jak długo wypływa krew pacjenta, z nacięcia wykonanego w bezpiecznych warunkach. U zdrowego człowieka wszystko kończyło się po 10 minutach, u osoby chorej proces ten trwał dłużej niż 20 minut.

Jakie są konsekwencje tego, że krew pacjenta z hemofilią krzepnie dłużej?

Wszystko zależy od rozmiaru rany – ilości utraconej krwi oraz tego, z jak znacznym niedoborem czynnika krzepnięcia mamy do czynienia u pacjenta. Na przykład niewielka rana, jak podczas wizyty u stomatologa, może zostać zaszyta, dzięki czemu powstanie fizyczna bariera dla wypływu krwi. Ale u tego samego pacjenta, konieczne będzie uzupełnienie brakującego czynnika, przed rozpoczęciem rozległego zabiegu chirurgicznego. Natomiast, u chorych z ciężką hemofilią, w których osoczu nie ma danego czynnika krzepnięcia, może dochodzić do samoistnych – czyli nawet bez urazu, skaleczenia, wylewów – krew pozostaje pod skórą. Takie samoistne wylewy mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia pacjenta a ponadto pozostawiać trwałe ślady w postaci uszkodzenia danego narządu, gdzie doszło do wylewu.

Dlaczego utrata krwi w dużej ilości może być niebezpieczna?

Nie jesteśmy w stanie cały czas produkować krwi i uzupełniać jej dużych niedoborów. Każdy organizm ma swoje możliwości, swoistą wydajność. Jesteśmy w stanie uzupełnić nieznaczne utraty ale w pewnym momencie, przy ciągłych, znacznych utratach krwi, będzie jej za mało i może być konieczna interwencja z zewnątrz.

Jakie są sposoby zatrzymania krwawienia w hemofilii?

Do mechanicznych sposobów zatrzymania krwawienia należy pomoc chirurgiczna – zmniejszenie rany celem ograniczenia wypływu krwi. W przypadku pacjentów z niedoborem czynnika krzepnięcia, jak w hemofilii, taka interwencja w większości przypadków jest niewystarczająca. Jedynym sposobem zatrzymania czy też zapobieżenia krwawieniom w hemofilii jest uzupełnienie lub zastąpienie brakującego czynnika krzepnięcia.

 

Co decyduje o prawidłowym przebiegu procesu krzepnięcia krwi?

Na proces krzepnięcia krwi składają się 3 podstawowe elementy – właściwie zbudowane naczynie krwionośne, płytki krwi, które w momencie uszkodzenia naczynia jako pierwsze znajdują się na drodze wypływu krwi, tworząc tzw. pierwotny czop płytkowy oraz osoczowe czynniki krzepnięcia, z których w reakcji kaskadowego krzepnięcia powstaje fibryna, stabilizująca powstały skrzep.

Co dzieje się w naszym organizmie w momencie skaleczenia?

W pierwszym odruchu (na skutek stresu wywołanego skaleczeniem) dochodzi do obkurczenia naczynia. Dzięki temu otwór, którym mogłaby się wydostawać krew staje się mniejszy. Drugim elementem są płytki krwi. Tworzą one pierwotny czop płytkowy – przylegają do uszkodzonego naczynia krwionośnego, zmieniają swoją konformację i tworzą W pewnym sensie) korek, dzięki któremu krew nie wypływa. Sam korek nie jest jednak stabilny, to rodzaj pierwszej pomocy w blokowaniu wypływu krwi. I tu z pomocą przychodzi osoczowe krzepnięcie krwi, czyli czynniki krzepnięcia, a jest ich w naszym osoczu kilkanaście. Biorą one udział w procesie kaskadowego krzepnięcia krwi, tworząc z płynnych białek fibrynę. Fibryna oplata powstały z płytek krwi, czop płytkowy i dzięki temu powstaje stabilne zabezpieczenie przed utratą krwi.

Jak wygląda proces krzepnięcia w hemofilii?

W hemofilii brakuje jednego z czynników krzepnięcia. Krzepnięcie krwi przebiega w sposób tzw. kaskadowy. Jeżeli brakuje jednego z elementów, nie dojdzie do tego końcowego efektu, czyli powstania fibryny.  

U chorych na hemofilię pierwszy etap krzepnięcia – powstanie czopu płytkowego, działa zupełnie dobrze. Zdarza się, że chory na hemofilię na przykład w trakcie wizyty u stomatologa po usunięciu zęba nie krwawi od razu. Dopiero po wyjściu pacjenta z gabinetu, po 10-15 minutach, zaczyna się krwawienie i rana nie goi się. Dlaczego? U pacjenta z hemofilią powstaje czop płytkowy, ta podstawowa blokada, za sprawą której pacjent nie krwawi w pierwszym momencie. Jednak brakuje zabezpieczenia dodatkowego w postaci sieci fibrynowej, stąd pacjent zaczyna krwawić z opóźnieniem.

Jak długo krzepnie krew u zdrowego człowieka?

Proces krzepnięcia trwa kilka do 10 minut. Kiedyś w laboratorium były wykonywane badania nazywane „czasem krzepnięcia”. Polegało ono na sprawdzeniu tego jak długo wypływa krew pacjenta, z nacięcia wykonanego w bezpiecznych warunkach. U zdrowego człowieka wszystko kończyło się po 10 minutach, u osoby chorej proces ten trwał dłużej niż 20 minut.

Jakie są konsekwencje tego, że krew pacjenta z hemofilią krzepnie dłużej?

Wszystko zależy od rozmiaru rany – ilości utraconej krwi oraz tego, z jak znacznym niedoborem czynnika krzepnięcia mamy do czynienia u pacjenta. Na przykład niewielka rana, jak podczas wizyty u stomatologa, może zostać zaszyta, dzięki czemu powstanie fizyczna bariera dla wypływu krwi. Ale u tego samego pacjenta, konieczne będzie uzupełnienie brakującego czynnika, przed rozpoczęciem rozległego zabiegu chirurgicznego. Natomiast, u chorych z ciężką hemofilią, w których osoczu nie ma danego czynnika krzepnięcia, może dochodzić do samoistnych – czyli nawet bez urazu, skaleczenia, wylewów – krew pozostaje pod skórą. Takie samoistne wylewy mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie życia pacjenta a ponadto pozostawiać trwałe ślady w postaci uszkodzenia danego narządu, gdzie doszło do wylewu.

Dlaczego utrata krwi w dużej ilości może być niebezpieczna?

Nie jesteśmy w stanie cały czas produkować krwi i uzupełniać jej dużych niedoborów. Każdy organizm ma swoje możliwości, swoistą wydajność. Jesteśmy w stanie uzupełnić nieznaczne utraty ale w pewnym momencie, przy ciągłych, znacznych utratach krwi, będzie jej za mało i może być konieczna interwencja z zewnątrz.

Jakie są sposoby zatrzymania krwawienia w hemofilii?

Do mechanicznych sposobów zatrzymania krwawienia należy pomoc chirurgiczna – zmniejszenie rany celem ograniczenia wypływu krwi. W przypadku pacjentów z niedoborem czynnika krzepnięcia, jak w hemofilii, taka interwencja w większości przypadków jest niewystarczająca. Jedynym sposobem zatrzymania czy też zapobieżenia krwawieniom w hemofilii jest uzupełnienie lub zastąpienie brakującego czynnika krzepnięcia.

 

<< Krew

Czym jest hemofilia >>